Ten Higgs to naprawdę nie­przy­jemny typ. Nie dość, że wziął udział w dziele “znisz­cze­nia” symetrii wszech­świata, to jeszcze próbuje zagarnąć cały splendor dla siebie. François Englert, Robert Brout, Carl Hagen i pozo­stali teo­re­tycy, którzy wnieśli pokaźny wkład w kon­cep­cję słynnego bozonu, mogą co najwyżej ogrzać się w jego blasku.

Pro­fe­so­rom nie wypada okazywać zawiści i dopra­szać się chwały, dlatego tym bardziej ciekawi mnie, który z pomi­nię­tych odkryw­ców pierwszy wyjdzie przed szereg. Punktem zapalnym mógł być lipiec ubie­głego roku, kiedy to obwiesz­czono nowinę o zauwa­że­niu cząstki o cechach bozonu… Higgsa. I rze­czy­wi­ście, choć na kon­fe­ren­cję zapro­szono całą gromadę, flesze błyskały wyłącz­nie w kierunku Szkota. Jak zauważył jeden z pokrzyw­dzo­nych, profesor MIT Carl Hagen: “Peter Higgs został potrak­to­wany jak gwiazda, podczas gdy reszta z nas została ledwo zauwa­żona przez publicz­ność. Było jasne, że imię Higgsa było roz­po­zna­walne, ponieważ sko­ja­rzono je z nazwą bozonu”.

Rozumiem roz­cza­ro­wa­nie Brouta, Englerta i Hagena. Postu­lo­wali ist­nie­nie cząstki oraz pola nada­ją­cych masę materii, rów­no­cze­śnie z Higgsem i bronili tej kon­cep­cji równie mocno. Niestety w świecie nauki, podobnie jak w polityce czy show­biz­ne­sie, spo­łecz­ność lubi słuchać o wyczy­nach kon­kret­nych boha­te­rów. Dodajmy jeszcze do tego tkliwe historie o tym jak młody nauko­wiec z Edyn­burgu ryzy­ko­wał karierę dla szalonej teorii, a zro­zu­miemy, że gwiazda mogła być tylko jedna. 

Gra jest warta świeczki i nie należy się spo­dzie­wać rezy­gna­cji fizyków z walki o swoje. To nie tylko kwestia docze­snej popu­lar­no­ści, ale też zapi­sa­nia się na kartach historii nauki. Z dużym praw­do­po­do­bień­stwem można się spo­dzie­wać, że następna nagroda Nobla powę­druje w ręce odkrywcy boskiej cząstki. Czyli wła­ści­wie kogo? Wyróż­nie­nie można przyznać ułamkowo, ale nie więcej niż trzem osobom, co oznacza, że któreś z nazwisk musi odpaść z rywa­li­za­cji. Poja­wiają się też inne kwestie. Czy w historii zapisze się wzmianka o pracy Gauge Inva­riance, and Mass Philipa Ander­sona, sta­no­wią­cej pod­wa­linę pomysłu Higgsa i spółki? I co z ludźmi, którzy poświę­cili ostatnie kil­ka­na­ście lat na prak­tyczne poszu­ki­wa­nia bozonu, a bez których teo­re­tycy nie mogliby dziś święcić sukcesu?

Błąd został popeł­niony już przed laty, kiedy naukowa spo­łecz­ność ochrzciła boską cząstkę nazwi­skiem Higgsa. Jakby się zasta­no­wić, nazwa ta stanowi pewien ewe­ne­ment. Przecież cząstki okrą­ża­ją­cej atom nie okre­ślamy mianem fermionu Thomsona (i zaś pojawia się dylemat czy nie powin­ni­śmy mówić o cząstce Stoneya), a dodatnio nała­do­wa­nego nukleonu cząstką Gold­ste­ina. Jak dotąd fizycy cząstek ele­men­tar­nych, w odróż­nie­niu od astro­no­mów, chowali próżność do kieszeni, woląc stosować nazew­nic­two prak­tyczne.

Nazwa “Higgson” była dobra, póki bozon pozo­sta­wał w sferze założeń teo­re­tycz­nych. Obecnie muszę przyznać słusz­ność głosom żąda­ją­cym zna­le­zie­nia nowej nazwy. Nie­któ­rzy postu­lują wpro­wa­dze­nie akronimu BEHGHK, upa­mięt­nia­ją­cego nazwiska wszyst­kich zasłu­żo­nych badaczy. Inni uważają, że obiekt zasłu­guje na tra­dy­cyjne miano, odzwier­cie­dla­jące jego wła­ści­wo­ści fizyczne. Idąc tym tropem, prof. Hagen zapro­po­no­wał nazwę ska­lar­nego mezonu Modelu Stan­dar­do­wego – może nie brzmi to zbyt poetycko, ale chyba lepiej niż ewen­tu­alny “mason” :).

[ecko_youtube]B-doU2Ojtmo[/ecko_youtube]Higgs, Englert, Hagen – twarze, które warto znać.
Na pierwszy rzut oka cała ta sytuacja wydaje się nie­po­ważna. Sędziwi uczeni, walczący między sobą o wyrwanie jak naj­więk­szego ochłapu sławy. Ale czy, kto­kol­wiek z nas, w podob­nych oko­licz­no­ściach, zre­zy­gno­wał z zasług? Który nauko­wiec dobro­wol­nie zrzekłby się trwałego miejsca we wszyst­kich pod­ręcz­ni­kach fizyki?