O powstawaniu gatunków

W sprawie pseudonaukowej teorii Inteligentnego Projektu – list otwarty do polskich uczelni

Szanowni Dziekani, Naukowcy i Studenci

Jako popularyzatorzy nauki oraz obywatele zatroskani losem rodzimej edukacji, czujemy się zobowiązani do ostrzeżenia Państwa przed nową falą pseudonauki, która coraz śmielej wdziera się na polskie uniwersytety. W sposób szczególny kierujemy Państwa uwagę na podstępne działania antyewolucjonistycznej fundacji En Arche, ściśle powiązanej ze środowiskami zagranicznych kreacjonistów i religijnych fundamentalistów.

Organizacja ta oficjalnie przedstawia się jako fundacja działająca na rzecz nauki i edukacji, ze szczególnym uwzględnieniem naukowych koncepcji pochodzenia wszechświata, życia i człowieka. W rzeczywistości wszystkie wysiłki En Arche pozostają skupione wokół przeszczepienia na polski grunt idei Inteligentnego Projektu (ID). Zakładamy, że jako uczeni i eksperci z zakresu nauk przyrodniczych, zdajecie sobie Państwo sprawę, że Inteligentny Projekt to koncepcja powszechnie uważana w środowisku naukowym za niefalsyfikowalną i pseudonaukową. Zaprzecza ona nie tylko fundamentom współczesnej biologii, ale również dobrze potwierdzonym teoriom z zakresu kosmologii czy nauk o Ziemi. Rdzeniem ID pozostaje negacjonizm ewolucyjny przy jednoczesnym przekonaniu o zaprojektowaniu całego wszechświata i wszystkich jego elementów przez bliżej nieokreślonego Architekta.

Koncepcja ta stanowi swoisty odprysk popularnego za Oceanem kreacjonizmu, który w swej radykalnej wersji nakłania do możliwie dosłownego odczytywania biblijnego mitu stworzenia. Oczywiście zwolennicy ID publicznie odżegnują się od związków z kreacjonistami. Zapewniają, że ich rozumowanie pozostaje w pełni obiektywne, pozbawione pozanaukowych inspiracji i niezwiązane z wiarą. Jednocześnie największymi autorytetami En Arche są takie osoby jak Jonathan Wells (przedstawiciel Ruchu pod Wezwaniem Ducha Świętego dla Zjednoczenia Chrześcijaństwa Światowego) czy Michael Behe (związany z Discovery Institute, czyli amerykańskim think tankiem ultrakonserwatywnych chrześcijan, znanym z prób wdrożenia kreacjonizmu do szkolnych podręczników). Nawet sama rzeczniczka fundacji chwali się studiami z zakresu „psychoterapii chrześcijańskiej” oraz współpracą z czasopismem Fitness Duchowy.

Właśnie owa nieszczerość co do intencji, w połączeniu z imponującym zapleczem i biegłością w sztuce erystyki, czynią Inteligentny Projekt ruchem tak niebezpiecznym. Promotorzy ID dwoją się i troją, aby ich postulaty wybrzmiały w sposób możliwie profesjonalny i akademicki. Starannie mieszają teorie ściśle naukowe z pseudonaukowymi, jak również sprytnie wplątują do swojej narracji nazwiska ludzi, którzy pod samą ID nigdy by się nie podpisali. Nie szczędzą również grosza na (nie zawsze etyczny) marketing, internetowy spam, druk własnych książek, fundowanie „stypendiów” i wreszcie organizowanie wykładów.

W chwili, gdy czytacie Państwo te słowa, En Arche zachęca do udziału w webinarium Teoria Inteligentnego Projektu 2020: Granica ewolucji. Bohaterem wydarzenia będzie Michael Behe – amerykański profesor nauk biologicznych i autor Czarnej skrzynki Darwina. Warto też dodać – choć En Arche wolało akurat te szczegóły przemilczeć – że Behe to przede wszystkim aktywny działacz Discovery Institute, zaś Lehigh University publicznie odciął się od poglądów głoszonych swojego wychowanka. Nigdzie nie ma też wzmianki o tym, że sam biochemik przyznał, iż nie istnieją recenzowane artykuły naukowe, poparte stosownymi eksperymentami lub obliczeniami, które uprawdopodobniałyby „teorię” Inteligentnego Projektu. Traktowanie pomysłów Michaela Behe jako rzeczywistej przeciwwagi w polemice z uznanymi ekspertami stanowi kolejną manipulację. Strategicznym celem Discovery Institute oraz En Arche jest stworzenie pozorów, jakoby teoria ewolucji biologicznej chwiała się w posadach i lada dzień miała zostać zastąpiona przez ideę Inteligentnego Projektu.

Inteligentny Projekt na uczelni
Grafika promująca webinarium fundacji En Arche w social mediach.

Z przykrością zauważyliśmy, że na grafikach promocyjnych zbliżającej się konferencji widnieje logo Wydziału Biologii i Nauk o Środowisku UKSW. Mimo naszych starań, nie udało nam się zidentyfikować osoby odpowiedzialnej za tę decyzję, a próby skontaktowania z władzami warszawskiej uczelni pozostały bez odpowiedzi. Wciąż jednak żywimy nadzieję, że nie był to świadomy gest otwarcia wrót przed pseudonaukowcami, lecz wynik nieporozumienia i zwykłej niewiedzy. Nie byłby to zresztą pierwszy taki przypadek. En Arche próbowało wcześniej m.in. zorganizować konferencję w gmachu Biblioteki Uniwersytetu Warszawskiego, jak również wciągnąć do współpracy Polskie Wydawnictwo Naukowe. Na szczęście, instytucje te zareagowały na czas i ostatecznie anulowały swoje poparcie.

Dlatego apelujemy do władz Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego o natychmiastowe cofnięcie decyzji o patronowaniu wydarzeniu Teoria Inteligentnego Projektu 2020.

Aby zapobiec podobnym przypadkom w przyszłości, równocześnie apelujemy do pracowników wszystkich innych uczelni o wzmożoną ostrożność. Farbowanym kreacjonistom zależy na wzmocnieniu swojego przekazu i podniesieniu renomy poprzez podpinanie się pod prestiżowe instytucje oraz nazwiska autorytetów. Chodzi o tworzenie iluzji, w której nieweryfikowalne przypuszczenia będą traktowane jako realna alternatywa dla funkcjonujących teorii naukowych

Wystarczy chwila nieuwagi, odrobina pobłażliwości, aby z najciemniejszych dziur wypełzły maszkary żerujące na ludzkiej ignorancji. Jak uczy nas doświadczenie, maszkary te z czasem bardzo trudno zagonić z powrotem do ich nor. Dlatego trzeba reagować od razu i z całą stanowczością.

Adam Adamczyk, Kwantowo.pl
Darek Aksamit, Fundacja Marsz dla Nauki
Radosław Kosarzycki, PulsKosmosu.pl
Marek Glazer, Ciekawostki o Poranku
Paulina Łopatniuk, PatolodzyNaKlatce.wordpress.com, GUMed
Aleksandra Stanisławska, CrazyNauka.pl
Piotr Stanisławski, CrazyNauka.pl
Mateusz Wielgosz, Weglowy.blogspot.com
January Weiner, Biokompost.wordpress.com
Jakub Zawiła-Niedźwiecki, Uniwersytet Warszawski
Autorzy profilu Uniwersytety dla nauki, pajace do cyrku
Autorzy profilu Ogarniam fizykę

Dodatek. Już po opublikowaniu listu dotarliśmy do jeszcze jednej informacji, mogącej rzucać nieco światła na opisaną sprawę. Mianowicie, En Arche to krewniaczka warszawskiej fundacji Prodoteo, której statutowym celem jest „popularyzacja wiedzy z zakresu apologetyki chrześcijańskiej”. Cel ten Prodoteo realizuje przez portal Contra Gentiles (łac. Przeciwko Poganom) i metody łudząco podobne do stylu funkcjonowania En Arche. Co więcej, na podstawie danych dostępnych w publicznych rejestrach łatwo dostrzec, że oba podmioty łączy osoba fundatora.

Total
0
Shares
Zobacz też