Celem uporządkowania i zachęcenia do dłuższej lektury bloga, zamieszczam pod spodem swego rodzaju rzeczowy spis treści ważniejszych artykułów. Mam nadzieję, że okaże się on pomocny dla wszystkich świeżo upieczonych Kwantowiczów.
Jak na blog, Kwantowo posiada dość nietypową strukturę. Wpisy w niewielkiej mierze oddają przeżycia wewnętrzne autora i rzadko opisują chwilowe trendy. Zdecydowanie częściej mają charakter popularnonaukowy, pomagający i zachęcający do zdobywania wiedzy oraz samokształcenia. W związku z tym, w większości nie posiadają one daty zdatności do “spożycia”, pozostając tak samo wartymi poznania rok temu jak i dzisiaj.
Budowa materii- Kosmiczna symfonia cz.1: Teoria Wszystkiego, Kosmiczna symfonia cz.2: Od kwantu do struny, Kosmiczna symfonia cz.3.: Teoria strun, Kosmiczna symfonia cz.4: Wszechświat to symetria, Kosmiczna symfonia cz.5: M-Teoria (Moja pierwsza dłuższa seria wpisów. Przegląd osiągnięć fizyki, począwszy od Sir Izaaka Newtona, które doprowadziły uczonych na trop idei wielkiej unifikacji praw fizyki)
- 2, 3, 4, 5, 11! (O tym jak dodatkowe wymiary przestrzenne mogą pomóc w unifikacji praw fizyki)
- Duże zabawki fizyków – akceleratory cząstek elementarnych (O zasadzie i celu działania przybytków typu Wielkiego Zderzacza Hadronów)
- Wszyscy jesteście puści! (O tym z czego w 99,99999% zbudowany jest przeciętny atom)
- Nowe pierwiastki. Czy układ okresowy ma koniec? (O układzie okresowym pierwiastków i jego uzupełnianiu)
- Mezony pi, czyli cząstki stawiające atom do pionu (O cząstkach złożonych z kwarkowych par, dzięki którym istnieją jądra atomów)
- Kwarki, czyli kwantowi więźniowie (O cząstkach elementarnych wchodzących w skład protonów i neutronów)
- Gluony, czyli kwantowe kolorowanki (O cząstkach przenoszących oddziaływanie silne; odpowiadających za “zlepienie” kwarków)
- Elektron i pozyton, czyli bliźniacy zagubieni w czasie (O ujemnie naładowanych cząstkach okrążających każde jądro atomowe oraz ich odpowiednikach w antymaterii)
- Fotony, czyli bezmasowi hipsterzy zamrożeni w czasie (O tym jak może “wyglądać” czasoprzestrzeń z punktu widzenia nośników światła)
- Nobel za oscylację – krótko i chyba przejrzyście (O neutrinach, ich oscylacjach i innych nietypowych cechach)
- Reakcja syntezy. Dobierzmy się do energii gwiazd (O reakcji syntezy termojądrowej i możliwości jej użytkowania na Ziemi)
- Złowieszczy pik-pik. O promieniowaniu i jego detekcji (O radiacji, jego oznaczaniu i sposobie działania licznika Geigera-Müllera)
- Z wykładu: Cząstka Higgsa – koniec pewnej historii (O bozonie Higgsa i przyszłości Modelu Standardowego)
- Trzy argumenty za Noblem dla Higgsa (O tym, dlaczego złapanie w 2012 roku bozonu Higgsa było tak ważne dla nauki)
- Wojna o Boską Cząstkę (O sporze dotyczącym autorstwa teoretycznego opisu bozonu i pola Higgsa)
Kwantowe dziwy
- Katar, atom i mechanika kwantowa (O młodym Wernerze Heisenbergu i ukuciu przez niego zasady nieoznaczoności)
- O tym jak foton może przekroczyć prędkość światła (O sumowaniu po trajektoriach i implikacjach zasady nieoznaczoności dla pojedynczego fotonu)
- Kwantowe pigułki #8: O co chodzi z kotem Schrödingera? (O podstawach eksperymentu myślowego obnażającego rzekomy paradoks mechaniki kwantowej)
- Dalej niż kot Schrödingera (O słynnym eksperymencie myślowym i jego mniej znanym przedłużeniu w postaci kota Wignera)
- Fale, cząstki i zabawy z dwoma dziurkami (O dualistycznej, korpuskularno-falowej naturze materii)
- Kim jest obserwator? (O filozoficznych aspektach kota Schrödingera, falowej natury materii, roli obserwatora i nie tylko)
- Kwanty w praniu. 7 zastosowań mechaniki kwantowej (O tym jak zasady mechaniki kwantowej wykorzystywane są w życiu codziennym)
- Bóg gra w kości: Przemyślenia o naturze przypadku (O roli przypadku i prawdopodobieństwa w fizyce mikroświata)
- Próżnia kipiąca cząstkami – triumf nieoznaczoności (O cząstkach wirtualnych i kwantowej naturze próżni)
- Poplątane splątanie: od EPR do Bella (O nielokalności i podstawach kwantowego zjawiska splątania cząstek)
- O splątaniu, które chciało być oddziaływaniem (O tym dlaczego splątanie kwantowe nie jest oddziaływaniem w ścisłym znaczeniu tego słowa)
Fizyka relatywistyczna
- Architekt nowej fizyki cz.1: Einstein i podejrzany czas, Architekt nowej fizyki cz.2: Cudowna dekada Einsteina, Architekt nowej fizyki cz.3: Tułaczka Einsteina (Cykl poświęcony sylwetce i pracy naukowej Alberta Einsteina. Zawiera podstawy szczególnej i ogólnej teorii względności)
- Niezwykłe perypetie mózgu Einsteina (O tajemniczym zniknięciu mózgu zmarłego Einsteina)
- Kwantowe pigułki #10: Czym jest czasoprzestrzeń? (O elastycznej czasoprzestrzeni, jako podstawowym konstrukcie postulowanym przez ogólną teorię względności)
- Najpiękniejsza weryfikacja ogólnej teorii względności (O eksperymencie Gravity Probe B, dowodzącym efektu wleczenia czasoprzestrzeni)
- Podniebna próba szczególnej teorii względności (O eksperymencie mającym zmierzyć efekt dylatacji czasu dzięki zegarom atomowym zabranym na pokład samolotu)
- LIGO-Virgo i fale grawitacyjne – rozmowa z Adamem Kutynią (O złożonym eksperymencie LIGO, który dowiódł istnienia fal grawitacyjnych. Rozmowa z polskim inżynierem projektu)
- Zagrajmy w czasoprzestrzenny bilard (O eksperymencie myślowym, rozwijającym kwestię popularnego paradoksu dziadka i tuneli czasoprzestrzennych)
- Wszechświat pozbawiony czasu (O hipotezie Bryce’a DeWitta i Johna Wheelera, zakładającej istnienie wszechświata blokowego, pozbawionego czasu)
Astronomia i eksploracja kosmosu:
- Hubble, najlepszego staruszku! (O historii powstania i funkcjonowania Kosmicznego Teleskopu Hubble’a)
- 5 rzeczy, które powinieneś wiedzieć o misji New Horizons (O sondzie, która po dziewięciu latach podróży umożliwiła nam bliższe poznanie Plutona)
- 5 rzeczy, które powinieneś wiedzieć o misji Juno (O sondzie, która w lipcu 2016 roku osiadła na orbicie Jowisza)
- Dlaczego Hubble nie dał nam dokładnych zdjęć Plutona? (O tym dlaczego Hubble fotografuje odległe galaktyki, ale nie pozwala wykonać dokładnych fotografii Plutona)
- Kwantowe pigułki #11: Czym jest planeta? (O tym dlaczego Pluton musi zadowolić się mianem planety karłowatej)
- Kwantowe pigułki #6: Gdzie się kończy Układ Słoneczny? (O strukturze i granicach Układu Słonecznego)
- Sedna vs v774104 – pojedynek na krańcu Układu (O rekordowo odległych, udokumentowanych obiektach należących do Układu Słonecznego)
- 5 rzeczy, które powinieneś wiedzieć o Planecie X (O hipotetycznej, wciąż nieuchwyconej planecie (Tyche?) Układu Słonecznego)
- Błękitna kropka ver. 2.0 (O legendarnym zdjęciu Pale Blue Dot, wykonanym przez sondę Voyager 1 i podobnym ujęciu sondy Cassini)
- Pomnik na miliardy lat (O tym, czy odbicie ludzkiej stopy na powierzchni Księżyca będzie najtrwalszym pomnikiem ludzkości)
- Nieprzewidywalny Układ Słoneczny (O gigantycznej liczbie procesów zachodzących w Układzie, uniemożliwiających pewne prognozowanie przyszłości)
- Co pierdykło nad Tunguzką? (O wielkiej katastrofie naturalnej z 1908 roku, jaka miała miejsce w syberyjskiej tajdze)
- Test na ratunek Ziemi (O ambitnym projekcie AIDA i próbach tworzenia systemu broniącego naszą planetę przed asteroidami)
- Kamienie prosto z Marsa (O tym jak meteoryty klasy SNC samoistnie przyfrunęły z Marsa na Ziemię)
- Gotuj z astronautami (O praktycznych aspektach pożywiania się w kosmosie)
- Hej! Tu jest pomarańczowa ziemia! (O odkryciu dokonanym przez ostatnią, siedemnastą odsłonę księżycowego programu Apollo)
- Po kiego grzyba wracać na Księżyc? (O sensie ewentualnego rozpoczęcia nowego programu księżycowego)
- Ile może trwać wyprawa na Marsa? (O tym jak wielka odległość dzieli Ziemię od Marsa i co to oznacza dla potencjalnej misji załogowej)
- Mars w 7 krokach (O planie Mars Direct i scenariuszach przyszłej wyprawy na Czerwoną Planetę)
- 5 rzeczy, które powinieneś wiedzieć o misji Dawn (O sondzie, która osiadła na orbicie planety karłowatej Ceres)
- 5 rzeczy, które powinieneś wiedzieć o misji Rosetty (O najambitniejszym dotychczas przedsięwzięciu ESA, mającym na celu zbadanie i lądowanie na powierzchni komety)
- Kosmiczne muzeum osobliwości (O przykładach nietypowych planet, gwiazd i innych obiektów w kosmosie)
- Szybki przegląd Ziem 2.0 (O wybranych przykładach egzoplanet, które najbardziej przypominają Ziemię)
Ekstremalna natura
- Nasza słodka, pulchna Betelgeza (O odległym o 460 lat świetlnych nadolbrzymie, który w bliżej nieokreślonej przyszłości eksploduje jako supernowa)
- 7 interesujących gwiazd (O charakterystycznych gwiazdach, których nazwy warto zapamiętać)
- 5 najbardziej energetycznych zjawisk we wszechświecie (O gwiazdach, supernowych, rozbłyskach gamma i nie tylko)
- Wszystko co chcielibyście wiedzieć o czarnych dziurach cz.1, Wszystko co chcielibyście wiedzieć o czarnych dziurach cz.2 (Dwuczęściowy artykuł omawiający podstawowe pojęcia fizyki czarnych dziur)
- Kwantowe pigułki #7: Czym jest osobliwość? (O tym jak fizycy rozumieją pojęcie osobliwości)
- Czarne dziury – pożeracze informacji? (O zasadzie zachowania informacji i tym, czy zostaje ona naruszona przez czarne dziury)
- Kwantowe pigułki #9: Co siedzi w centrum Drogi Mlecznej? (O Sagittariusie A*, obiekcie z centrum naszej galaktyki o masie ponad 4 milionów Słońc)
- Czarna dziura w NGC 1277 – to się nazywa bestia! (O gigantycznej czarnej dziurze, stanowiącej około 15% masy całej swojej galaktyki)
- Czarne dziury w laboratorium (O możliwości wytworzenia mikroskopijnych czarnych dziur w Wielkim Zderzaczu Hadronów)
Wszechświat i wielki wybuch
- Teleskopowe spojrzenie w przeszłość (O słynnej serii rekordowych zdjęć Głębokich Pól, Kosmicznego Teleskopu Hubble’a)
- Małe kosmologiczne FAQ (Odpowiedzi na trzy najczęściej spotykane pytania dot. kosmologii i wielkiego wybuchu)
- Była sobie osobliwość (O wielkim wybuchu i pierwszych chwilach istnienia wszechświata, w sposób ogólny)
- Trzy relikty wielkiego wybuchu (O pozostałościach po wielkim wybuchu, mikrofalowym promieniowaniu tła, falach grawitacyjnych i relikcie neutrinowym)
- Dlaczego wszechświat ma 92 mld lat świetlnych średnicy? (O tym dlaczego obserwowalny wszechświat po 13,82 mld latach istnienia, rozrósł się do rozmiarów 92 mld lat świetlnych)
- Czy wszechświat jest płaski? (O geometrii wszechświata)
- Scenariusze końca wszechświata (O tym jak geometria wszechświata wpłynie na jego koniec)
- Czy wszechświat czeka śmierć cieplna? (O wpływie drugiej zasadzie termodynamiki na odległą przyszłość wszechświata)
- Kosmologiczna herezja – zmienna prędkość światła (O odważnej hipotezie VSL João Magueijo, mającej konkurować z modelem inflacji kosmologicznej)
- Kura domowa, która odkryła wszechświat (O Verze Rubin, kobiecie która jako pierwsza wpadła na ślady ciemnej materii)
- Niewidzialne rusztowanie wszechświata: ciemna materia (O tym co wiemy na temat ciemnej materii, której jest we wszechświecie pięć razy więcej od materii obserwowalnej)
- Niewidzialna ręka wszechświata: ciemna energia (O tym co wiemy na temat tajemniczej ciemnej energii, prowadzącej do coraz szybszego rozszerzania się wszechświata)
Nauka i metoda naukowa ogólnie
- Metodologiczny dekalog naukowca (O podstawowych zasadach rządzących współczesną metodą naukową i podstawach popperyzmu)
- Hipoteza to nie teoria. Zapamiętaj! (O częstym błędzie polegającym na zrównywaniu terminów hipotezy i teorii)
- 7 przełamanych paradygmatów (O roli paradygmatu w nauce i przykładach jego obalania)
- 7 cudów naukowego świata (O kilku monumentalnych narzędziach naukowców, które po prostu trzeba kojarzyć)
- Triumf nauki (O pięciu odkryciach, na które wciąż czekamy, mogących zmienić oblicze całej nauki)
- Oblicza fizyki: Między obserwacją i opisem w fizyce (O wyzwaniach stojących przed współczesną nauką, zwłaszcza coraz mocniejszym odrywaniu teorii od obserwacji)
- Skończone nieskończoności (O tym czy w naturze rzeczywiście występują nieskończoności)
- Z wykładu Hellera: Niepojmowalna pojmowalność wszechświata (O przykładach wskazujących na to, iż rzeczywistość pozostaje spójna, logiczna i poznawalna)
- Mrówcza teoria wszystkiego (O wirtualnej mrówce Langtona i tym, co nam mówi o badaniu wszechświata)
- Komórki entropii (O próbie graficznej wizualizacji skutków II zasady termodynamiki)
- Przemyślenia o entropii (O entropii i II zasadzie termodynamiki oraz jej rzekomej niezgodności z teorią wielkiego wybuchu)
- Podążając za Saganem: Kosmiczne pieniądze wyrzucane w błoto?, Podążając za Saganem: Kto jest reprezentantem ludzkości?, Podążając za Saganem: Jesteś gotowy umrzeć za naukę? (Seria rozważań inspirowanych filozofią Carla Sagana i jego powieścią “Kontakt”)
Filozofowanie i racjonalizowanie
- Po co nam Bóg? (O tym, czy do wyjaśnienia funkcjonowania natury ludzkość potrzebuje idei boskiego architekta)
- Kościół galaktyczny (O dziedzinie astroteologii, oraz wpływie potencjalnego odkrycia życia pozaziemskiego na religie)
- Nauka, wiara i hipokryzja (O tym, dlaczego myślenie naukowe opiera się na czymś więcej aniżeli wierze)
- 7 powodów, dla których świat pokochał Carla Sagana (O wielkim astronomie i jeszcze większym filozofie nauki, prawdziwym wzorze dla każdego popularyzatora wiedzy)
- Zbudujmy społeczeństwo odkrywców! (Apel nawołujący do umieszczenia w kanonie lektur szkolnych pozycji popularnonaukowych)
- Jestem naukowym totalitarystą! (O swobodzie edukacyjnej i konflikcie idei wolnościowych z dorobkiem naukowym)
- Z wykładu Hellera: Jak usprawiedliwić historię wszechświata? (O tym, skąd we wszechświecie wzięło się zło i czy żyjemy w najlepszym wszechświecie z możliwych)
- I po co Ci ta wiedza? (Pesymistycznie o nieumiarkowanym poszerzaniu horyzontów)
- 7 faktów, które boimy się zaakceptować cz.1, 7 faktów, które boimy się zaakceptować cz.2 (Dwuczęściowy artykuł przedstawiający powszechnie zakorzenione przekonania, których nie lubimy kontestować).
