Teleskop kosmiczny NEOWISE kończy służbę [NASA]

Po blisko 15 latach przeczesywania nieba, niedoceniony łowca komet i asteroid spłonie w ziemskiej atmosferze.
Teleskop NEOWISE

Jet Propulsion Laboratory NASA poinformowało, że działające w zakresie podczerwieni obserwatorium NEOWISE ostatecznie zakończyło przesyłanie danych i w ciągu najbliższych miesięcy spłonie w ziemskiej atmosferze. Misja jednego z najbardziej zapracowanych, a jednocześnie chyba nieco niedocenionych teleskopów kosmicznych trwała z przerwą od grudnia 2009 roku.

Historię wygasającej misji można podzielić na dwa rozdziały. Pierwszy, kiedy figurowała ona jeszcze pod nazwą WISE (Wide-field Infrared Survey Explorer), trwał zaledwie przez nieco ponad rok. Pierwotnym zadaniem teleskopu o średnicy 40 centymetrów było najdokładniejsze dotąd zmapowanie całego nieba w zakresie średniej podczerwieni. Cel został zrealizowany: wśród dostarczonych danych astronomowie odnaleźli ogrom śladów odległych kwazarów, chłodnych gwiazd, oraz białych i brązowych karłów, zwykle niedostrzegalnych w świetle widzialnym.

Etap ten został zakończony po wyczerpaniu zapasów stałego wodoru. Pełnił on rolę chłodziwa, utrzymującego instrumenty w temperaturze kilkunastu stopni powyżej zera absolutnego, co zwiększało wrażliwość WISE nawet na najsłabsze sygnały w podczerwieni. Na początku 2011 roku teleskop wszedł w stan hibernacji, z którego został wybudzony w roku 2013.

Sprzęt nie był już tak czuły, jak zaraz po wystrzeleniu, ale dwa (z czterech) ciągle sprawne detektory, nadal mogły wspomagać badania Układu Słonecznego. Rozpoczęła się druga faza misji pod nazwą NEOWISE, w ramach której maszyna miała skupić się na monitorowaniu naszego podwórka. Astronomom zależało przede wszystkim na obserwacjach komet oraz obiektów Pasa Głównego Planetoid – rozgrzewanych światłem słonecznym, a przez to doskonale widocznych w podczerwieni.

Od momentu reaktywacji obserwatorium dokonało analizy ponad 44 tysięcy ciał Układu Słonecznego, w tym 3 tysięcy obiektów bliskich Ziemi (NEO). Tym samym NEOWISE stał się kluczowym elementem obrony planetarnej, pomagając naukowcom w ustaleniu dokładnych rozmiarów oraz trajektorii skał, przemykających niebezpiecznie blisko ziemskiej orbity. Dzięki pracy NEOWISE udało się m.in. wykluczyć ryzyko kolizji z niesławną asteroidą (99942) Apofis w ciągu najbliższego stulecia.

Teleskop odkrył także ponad 200 całkiem nowych obiektów, w tym 25 komet. Najbardziej znaną była bez wątpienia C/2020 F3, której zjawiskowy warkocz stał się w lipcu 2020 roku główną atrakcją ziemskiego nieboskłonu. Był to pierwszy tego rodzaju astronomiczny spektakl od 1997 roku i odwiedzin komety Hale’a-Boppa (C/1995 O1).

Kometa C/2020 F3 (NEOWISE)
Kometa długookresowa C/2020 F3 została odkryta przez NEOWISE 27 marca 2020 roku. W lipcu stała się widoczna z Ziemi nawet nieuzbrojonym okiem.

Katem NEOWISE będzie Słońce, a dokładniej wzrastająca aktywność słoneczna. Szczyt aktywności naszej gwiazdy powoduje pęcznienie górnych warstw ziemskiej atmosfery – zmiana jest niewielka, ale zwiększona liczba cząstek spowalnia pozbawiony własnego napędu teleskop, uniemożliwiając mu utrzymanie swojej dotychczasowej orbity. Maszyna zmniejsza swoją wysokość i spłonie w atmosferze najprawdopodobniej pod koniec tego roku.

To słodko-gorzki moment. Smutno patrzeć, jak ta pionierska misja dobiega końca, ale wiemy, że w zebranych danych kryje się jeszcze wiele skarbów. (…) NEOWISE ma ogromne archiwum obejmujące bardzo długi okres, które będzie przesuwać granicę nauki o podczerwonym wszechświecie jeszcze długo po tym, jak statek kosmiczny zniknie.

Joseph Masiero, Caltech

Schedę po NEOWISE przejmie teleskop NEO Surveyor, który zostanie wystrzelony we wrześniu 2027 roku. Nowy sprzęt również będzie przeczesywał niebo w zakresie podczerwieni, skupiając się na poszukiwaniach komet o średnicy powyżej 140 kilometrów oraz badaniach planetoid trojańskich.

Total
0
Shares
Zobacz też