Komunikwanty – lipiec 2018

Zegary atomowe to, rzecz jasna, żadna nowinka, bowiem towa­rzy­szą nam od 1949 roku, prze­no­sząc precyzję pomiaru czasu na nowy poziom. Od tego momentu kolejne labo­ra­to­ria i uczelnie prze­ści­gają się w dalszym ulep­sza­niu tego patentu. W ostatnim miesiącu chińscy fizycy pochwa­lili się umiesz­cze­niem w prze­strzeni kosmicz­nej pierw­szego, “zimnego” zegara ato­mo­wego. Podobnie do innych tego typu urządzeń, pomiar dokonuje się na pod­sta­wie drgań poje­dyn­czych atomów (przez długi czas naj­chęt­niej wybie­rano atom cezu).

Jak donosi Nature Com­mu­ni­ca­tions, kolejny ważny krok postawił zespół Insty­tutu Optyki i Mecha­niki z Chiń­skiej Akademii Nauk. Azja­tyccy fizycy przez 15 miesięcy pro­wa­dzili testy na byłej stacji orbi­tal­nej Tiangong-2, peł­nią­cej obecnie rolę kosmicz­nego labo­ra­to­rium. Skon­stru­owany przez nich  CAC (ang. cold atom clocks) korzysta z warunków zapew­nia­nych przez nikłą gra­wi­ta­cję oraz laserów schła­dza­ją­cych atomy do tem­pe­ra­tury zbli­żo­nej do zera abso­lut­nego. Wszystko po to aby oscy­la­cje atomu stały się bardziej har­mo­nijne i pozwo­liły uzyskać jeszcze większą precyzję. Prace nie zostały jednak uko­ro­no­wane pełnym sukcesem. Inży­nie­ro­wie wciąż muszą odnaleźć sposób na wyeli­mi­no­wa­nie pro­mie­nio­wa­nia kosmicz­nego oraz wszel­kich innych zakłóceń. 

Czarna dziura potwierdziła postulaty Einsteina. Znowu

W samym środku Drogi Mlecznej czai się stwór: super­ma­sywna czarna dziura, ozna­czana jako Sagit­ta­rius A*. Eks­tre­malny układ ciał, złożony z cen­tral­nego obiektu o masie 4 milionów Słońc wraz z okrą­ża­ją­cymi go gwiaz­dami, to wprost idealny poligon doświad­czalny dla założeń ogólnej teorii względ­no­ści. Od wielu lat astro­no­mów szcze­gól­nie intry­guje gwiazda S2, zbli­ża­jąca się w swoim pery­cen­trum na odle­głość zaledwie kil­ku­na­stu miliar­dów kilo­me­trów od Sagit­ta­riusa A*, co daje jej kopa to nie­praw­do­po­dob­nej pręd­ko­ści 5 tys. km/s (ponad 1,5% pręd­ko­ści światła!). Zespół pra­cu­jący przy Bardzo Dużym Tele­sko­pie (VLT), wyko­rzy­stu­jąc instru­menty GRAVITY oraz SINFONI, obser­wo­wał ruch gwiazdy S2 w pod­czer­wieni. Analiza zachowań obiektu oraz długości emi­to­wa­nego przezeń światła, wykazała nie­zgod­ność z obli­cze­niami opartymi o model gra­wi­ta­cji Newtona, nato­miast w rewe­la­cyjny sposób potwier­dziła zało­że­nia ogólnej teorii względ­no­ści. Spe­cja­li­zu­jąca się w bada­niach centrum Drogi Mlecznej Andrea Ghez (choć tym nie biorąca udziału w tym badaniu) pozwo­liła sobie na ciekawą kon­klu­zję: “gra­wi­ta­cja jest naj­go­rzej zbadaną siłą, ale jed­no­cze­śnie naj­le­piej rozu­mianą z ludz­kiego doświad­cze­nia”. Tak czy inaczej, Albert Einstein znów się wybronił.
Każdemu z nas z pew­no­ścią zdarzyło narzekać na zbyt długi i męczący tydzień pracy oraz zbyt krótkie wakacje (jeśli nie to zalecamy badania kon­tro­lne). Od dzisiaj jednak możesz swoje maru­dze­nie pode­przeć wynikami eks­pe­ry­mentu, prze­pro­wa­dzo­nego w nowo­ze­landz­kiej firmie Per­pe­tual Guardian. Szef przed­się­bior­stwa posta­no­wił spraw­dzić jak jego pod­władni będą wywią­zy­wać się z obo­wiąz­ków, gdy skróci okres pracy z 5 do 4 dni robo­czych. Eks­pe­ry­ment pro­wa­dzony przez 8 tygodni wykazał, że rezul­taty takiej rewo­lu­cji są ogromnie korzystne dla obydwu stron. Pra­cow­nicy mogli spędzić więcej czasu z rodziną, na relaksie lub swoim hobby, a w pracy wyka­zy­wali się pro­duk­tyw­no­ścią zwięk­szoną aż o 24%! W dodatku prze­ja­wiali znacznie więcej własnej ini­cja­tywy i kre­atyw­no­ści, popra­wiła się również ich fre­kwen­cja – odno­to­wano mniej spóźnień do oraz rzadsze i krótsze przerwy. Co ciekawe, poziom obni­że­nia wydaj­no­ści przy pię­cio­dnio­wym tygodniu pracy, zostało porów­nane z nie­efek­tyw­no­ścią, cechu­jącą czło­wieka palącego mari­hu­anę lub chro­nicz­nie nie­wy­spa­nego.

Praw­do­po­dob­nie wiele zależy od profilu wyko­ny­wa­nej pracy, niemniej utrzy­my­wa­nie ośmio­go­dzin­nego lub pię­cio­dnio­wego etatu, dla zasady, zdaje się mieć coraz mniejsze podstawy.

Ledwo co Curio­sity odnalazł ślady związków orga­nicz­nych na Marsie, a już zosta­li­śmy uraczeni kolejną doniosłą nowiną z sąsied­niej planety. Pod jej powierzch­nią Czer­wo­nego Globu odkryto wodę! Do tej pory wie­dzie­li­śmy o wystę­po­wa­niu wody w postaci lodu, co najwyżej okresowo top­nie­ją­cego w nie­któ­rych obsza­rach. Tym razem odkrycie dotyczy natu­ral­nego zbior­nika o długości 7,5 kilo­me­trów oraz głę­bo­ko­ści przy­naj­mniej metra, umiej­sco­wio­nego opodal połu­dnio­wego bieguna Marsa. To, że rezer­wuar H₂O w stanie ciekłym będzie znaj­do­wał się pod kilo­me­trową warstwą lodu, wcale nie było dla badaczy oczy­wi­ste, choć wielu snuło takie przy­pusz­cze­nia od dawna. Te entu­zja­styczne prognozy potwier­dziła należąca do Euro­pej­skiej Agencji Kosmicz­nej bez­za­ło­gowa misja Mars Express. Należący do sondy radar MARSIS spe­ne­tro­wał za pomocą sygnałów formacje leżące pod lodowcem, dowodząc ist­nie­nia czegoś w rodzaju ukrytego jeziora. Jest wysoce praw­do­po­dobne, że takich miejsc na sąsied­niej planecie znajduje się znacznie więcej.

Raczej za wcześnie aby snuć przy­pusz­cze­nia na temat tego, czy pod­ziemne mar­sjań­skie zbior­niki skrywają jakieś mikro­or­ga­ni­zmy – jednak odkrycie Mars Express daje na to pewne nadzieje.