Zauważyłem, że w sieci wala się mnóstwo artykułów uświadamiających ludzi w zakresie poprawnej wymowy nazw obcych trunków, potraw, marek i przedsiębiorstw. Pomyślałem więc, że warto również przekonać się, czy dobrze wymawiamy nazwiska zagranicznych uczonych.
Przyznaję bez bicia, osobiście uważam się za językowego inwalidę, najczęściej bezwiednie spolszczającego co trudniejsze słowa lub nazwiska. Ten artykulik powstał właściwie na potrzeby własne: chciałem skontrolować czy aby nie popełniam zbyt wielu rażących błędów. W końcu, wymienione poniżej sylwetki znam głównie dzięki literaturze i w wielu przypadkach, nigdy nie miałem okazji ich usłyszeć. I prawdopodobnie, nie jestem pod tym względem osamotniony.
David Attenborough
/ Dejwid Atenboroł /
Nie cierpię tego typu końcówek w anglojęzycznych słowach. Skuteczną podpowiedź stanowi nazwa klubu piłkarskiego Middlesbrough F.C.
/ Dejwid Atenboroł /
Nie cierpię tego typu końcówek w anglojęzycznych słowach. Skuteczną podpowiedź stanowi nazwa klubu piłkarskiego Middlesbrough F.C.
Svante August Arrhenius
/ Svant August Arenius /
Jeden z ojców współczesnej chemii. Pochodził ze Szwecji, więc wolałem się upewnić.
/ Svant August Arenius /
Jeden z ojców współczesnej chemii. Pochodził ze Szwecji, więc wolałem się upewnić.
Henri Becquerel
/ Ąri Bekerel /
Nazwisko francuskiego odkrywcy promieniotwórczości jest o tyle spopularyzowane, że pochodzi od niego nazwa jednostki w układzie SI: bekerel.
/ Ąri Bekerel /
Nazwisko francuskiego odkrywcy promieniotwórczości jest o tyle spopularyzowane, że pochodzi od niego nazwa jednostki w układzie SI: bekerel.
Felix Bloch
/ Feliks Bloch /
/ Feliks Bloch /
Tu już zaczynają się schody, bo choć nazwisko amerykańskiego biochemika – Konrada Blocha – będziemy czytać jako “Blocz”, to już nazwisko pochodzącego ze Szwajcarii fizyka brzmi nieco inaczej.
Louis de Broglie
/ Lui de Brojl /
Nazwisko odkrywcy falowej natury elektronu raczej nie sprawi problemu nikomu znającemu język francuski. Posłuchaj jak wymawia to francuski narrator.
/ Lui de Brojl /
Nazwisko odkrywcy falowej natury elektronu raczej nie sprawi problemu nikomu znającemu język francuski. Posłuchaj jak wymawia to francuski narrator.
Satyendra Nath Bose
/ Satjendra Nat Bołz /
Hinduskiego uczonego kojarzymy chociażby z kondensatem Bosego-Einsteina oraz z nazwą bozonów – czyli cząstek o spinie całkowitym. Osobiście jego nazwisko wymawiałem zawsze jako “Boze”. Poprawną wymowę można usłyszeć w tym dokumencie.
/ Satjendra Nat Bołz /
Hinduskiego uczonego kojarzymy chociażby z kondensatem Bosego-Einsteina oraz z nazwą bozonów – czyli cząstek o spinie całkowitym. Osobiście jego nazwisko wymawiałem zawsze jako “Boze”. Poprawną wymowę można usłyszeć w tym dokumencie.
Augustin Louis Cauchy
/ Augustę Lui Koszi /
Wybitny francuski matematyk z pierwszej połowy XIX stulecia.
/ Augustę Lui Koszi /
Wybitny francuski matematyk z pierwszej połowy XIX stulecia.
James Chadwick
/ Dżejms Czedłik /
Odkrywca neutronu posiada i noblista z 1935 roku. Ładnie to wymawia ten jutuber.
/ Dżejms Czedłik /
Odkrywca neutronu posiada i noblista z 1935 roku. Ładnie to wymawia ten jutuber.
Georges Cuvier
/ Żorż Kuwie /
Ojciec paleontologii przypomina, że w języku francuskim często nie wymawiamy ostatniej głoski.
/ Żorż Kuwie /
Ojciec paleontologii przypomina, że w języku francuskim często nie wymawiamy ostatniej głoski.
Leonard Euler
/ Lieonard Olir /
Legendarny szwajcarski matematyk, autor funkcji beta. Jego nazwisko często wymawiamy po prostu jako “Euler”, ale w oryginale brzmi nieco ciekawiej, co można sprawdzić na Wikipedii.
/ Lieonard Olir /
Legendarny szwajcarski matematyk, autor funkcji beta. Jego nazwisko często wymawiamy po prostu jako “Euler”, ale w oryginale brzmi nieco ciekawiej, co można sprawdzić na Wikipedii.
Richard Feynman
/ Riczard Fajnmen /
W sumie proste, a jednak Amerykanie lubią zamieniać “e” na “a” lub odwrotnie. Warto posłuchać jak zapowiadany jest twórca elektrodynamiki kwantowej na konferencji w Uniwersytecie Cornella.
/ Riczard Fajnmen /
W sumie proste, a jednak Amerykanie lubią zamieniać “e” na “a” lub odwrotnie. Warto posłuchać jak zapowiadany jest twórca elektrodynamiki kwantowej na konferencji w Uniwersytecie Cornella.
Leon Foucault
/ Leon Fuko /
Każdy kto kojarzy słynne wahadło Foucaulta, powinien wiedzieć jak odczytuje się nazwisko jego twórcy.
/ Leon Fuko /
Każdy kto kojarzy słynne wahadło Foucaulta, powinien wiedzieć jak odczytuje się nazwisko jego twórcy.
Murray Gell-Mann
/ Marej Gel-Man /
Jeden z największych fizyków cząstek elementarnych. “G” rozpoczynające nazwisko nie dawało mi spokoju. Wymowę można usłyszeć podczas konferencji z okazji 5o-lecia kwarków.
/ Marej Gel-Man /
Jeden z największych fizyków cząstek elementarnych. “G” rozpoczynające nazwisko nie dawało mi spokoju. Wymowę można usłyszeć podczas konferencji z okazji 5o-lecia kwarków.
Camillo Golgi
/ Kamillo Goldżi /
Problem z włoskim polega na tym, że nigdy nie wiadomo, które “g” czytać jako “g”, a które jako “dż” (tzn. ja nie mam pojęcia które). Włoch wypowie to tak jak na tym filmie.
/ Kamillo Goldżi /
Problem z włoskim polega na tym, że nigdy nie wiadomo, które “g” czytać jako “g”, a które jako “dż” (tzn. ja nie mam pojęcia które). Włoch wypowie to tak jak na tym filmie.
Christiaan Huygens
/ Kristian Hojhens /
Bardzo prawdopodobne, że nazwisko wielkiego astronoma wymawiasz jako “Hejgens” – i tak też w przekazach medialnych nazywany był lądownik badający Tytana. Jednak Holendrzy wymawiają nazwisko swojego rodaka w inny sposób. Prawdę mówiąc nadal nie jestem pewny co usłyszałem w tym materiale…
/ Kristian Hojhens /
Bardzo prawdopodobne, że nazwisko wielkiego astronoma wymawiasz jako “Hejgens” – i tak też w przekazach medialnych nazywany był lądownik badający Tytana. Jednak Holendrzy wymawiają nazwisko swojego rodaka w inny sposób. Prawdę mówiąc nadal nie jestem pewny co usłyszałem w tym materiale…
Irene Joliot-Curie
/ Iren Żolio-Kiri /
Korci aby pierwszy człon nazwiska córki Skłodowskiej wymówić jako “Dżoliot”. Francuzi wolą inną wersję.
/ Iren Żolio-Kiri /
Korci aby pierwszy człon nazwiska córki Skłodowskiej wymówić jako “Dżoliot”. Francuzi wolą inną wersję.
Gerard Kuiper
/ Dżerard Kaiper /
Na cześć amerykańskiego astronoma nazwano pas transneptunowych planetoid. Przy okazji dowiemy się więc jak poprawnie czytać Pas Kuipera.
/ Dżerard Kaiper /
Na cześć amerykańskiego astronoma nazwano pas transneptunowych planetoid. Przy okazji dowiemy się więc jak poprawnie czytać Pas Kuipera.
Pierre Simon de Laplace
/ Pier Simą de Laplas /
Sylwetka francuskiego matematyka jest chyba tak znana, że z tym nazwiskiem nikt nie ma kłopotu.
/ Pier Simą de Laplas /
Sylwetka francuskiego matematyka jest chyba tak znana, że z tym nazwiskiem nikt nie ma kłopotu.
Louis Leakey
/ Luis Liki /
Biolog i paleontolog, który wrzucił pomiędzy Australopiteka i Homo erectusa gatunek Homo habilis. Jego nazwisko dobrze słychać na początku tego filmiku.
/ Luis Liki /
Biolog i paleontolog, który wrzucił pomiędzy Australopiteka i Homo erectusa gatunek Homo habilis. Jego nazwisko dobrze słychać na początku tego filmiku.
Georges Lemaître
/ Żorż Lemetr /
Nazwisko twórcy koncepcji wielkiego wybuchu (a właściwie “pierwotnego atomu”), zawsze sprawiało mi kłopot. Jak to powinno brzmieć słychać w tym francuskojęzycznym materiale.
/ Żorż Lemetr /
Nazwisko twórcy koncepcji wielkiego wybuchu (a właściwie “pierwotnego atomu”), zawsze sprawiało mi kłopot. Jak to powinno brzmieć słychać w tym francuskojęzycznym materiale.
Albert Michelson
/ Albert Majkelson /
Wymowa nazwiska współautora eksperymentu Michelsona-Morleya, nie powinna budzić żadnych kontrowersji – a jednak od kilku osób słyszałem już wersję “Mikelson”. Pod tym linkiem można usłyszeć jak wymawia to Neil deGrasse Tyson.
/ Albert Majkelson /
Wymowa nazwiska współautora eksperymentu Michelsona-Morleya, nie powinna budzić żadnych kontrowersji – a jednak od kilku osób słyszałem już wersję “Mikelson”. Pod tym linkiem można usłyszeć jak wymawia to Neil deGrasse Tyson.
Jean-Antoine Nollet
/ Żen-Antua Nole /
Francuski badacz zjawisk elektrycznych, znów nam przypomina o nieczytaniu ostatnich głosek.
/ Żen-Antua Nole /
Francuski badacz zjawisk elektrycznych, znów nam przypomina o nieczytaniu ostatnich głosek.
Hans Oersted
/ Hans Orsted /
Gdyby pionier badań nad elektromagnetyzmem pochodził z Niemiec, to pewnie pojawiłoby się tu jakieś “sz”. Jednak mamy do czynienia z Duńczykiem.
/ Hans Orsted /
Gdyby pionier badań nad elektromagnetyzmem pochodził z Niemiec, to pewnie pojawiłoby się tu jakieś “sz”. Jednak mamy do czynienia z Duńczykiem.
Rudolf Peierls
/ Rudolf Paiarls /
Brytyjski akcent w amerykańskim Projekcie Manhattan. Znów nie wiadomo co z samogłoskami.
/ Rudolf Paiarls /
Brytyjski akcent w amerykańskim Projekcie Manhattan. Znów nie wiadomo co z samogłoskami.
Arno Penzias
/ Arno Penzies /
Współodkrywca mikrofalowego promieniowania tła ma dość nietypowe, jak na Amerykanina, nazwisko.
/ Arno Penzies /
Współodkrywca mikrofalowego promieniowania tła ma dość nietypowe, jak na Amerykanina, nazwisko.
Henri Poincaré
/ Ąri Płankare /
Jedno z tych nazwisk, którego wymowy nigdy nie mogę zapamiętać. Czy skonfliktowany z Einsteinem matematyk to “Pąker”? W tym filmiku uczonego wspomina rodowity Francuz.
/ Ąri Płankare /
Jedno z tych nazwisk, którego wymowy nigdy nie mogę zapamiętać. Czy skonfliktowany z Einsteinem matematyk to “Pąker”? W tym filmiku uczonego wspomina rodowity Francuz.
Carl Sagan
/ Karl Sejgan /
Podobnie jak przy Feynmanie: każdy zna, każdy słyszał, ale diabeł tkwi w szczegółach. “Sigan”, “Sagan”, “Sajgan”? W tej kompilacji nazwisko astronoma słyszymy przynajmniej kilkunastokrotnie i mam wrażenie, że za każdym razem brzmi odrobinę inaczej.
/ Karl Sejgan /
Podobnie jak przy Feynmanie: każdy zna, każdy słyszał, ale diabeł tkwi w szczegółach. “Sigan”, “Sagan”, “Sajgan”? W tej kompilacji nazwisko astronoma słyszymy przynajmniej kilkunastokrotnie i mam wrażenie, że za każdym razem brzmi odrobinę inaczej.
Emilio Segrè
/ Emilio Segre /
Amerykanie zapewne odczytaliby nazwisko fizyka jądrowego jako “Sedżre”. A Włosi? Najlepiej słychać to w tym wywiadzie.
/ Emilio Segre /
Amerykanie zapewne odczytaliby nazwisko fizyka jądrowego jako “Sedżre”. A Włosi? Najlepiej słychać to w tym wywiadzie.
Gerard ’t Hooft
/ Herard T‑oft /
Holenderskie nazwiska to zło w czystej postaci. Problemem jest już samo imię noblisty, które chciałoby się odczytać jako “Dżerard”. Odpowiedzi udziela ten wywiad dla TEDx Amsterdam.
/ Herard T‑oft /
Holenderskie nazwiska to zło w czystej postaci. Problemem jest już samo imię noblisty, które chciałoby się odczytać jako “Dżerard”. Odpowiedzi udziela ten wywiad dla TEDx Amsterdam.
Harold Clayton Urey
/ Harold Klejton Jurij /
Krótkie nazwisko odkrywcy deuteru wcale nie jest tak oczywiste jak się wydaje. Tutaj wymawia to jakaś jutuberka.
/ Harold Klejton Jurij /
Krótkie nazwisko odkrywcy deuteru wcale nie jest tak oczywiste jak się wydaje. Tutaj wymawia to jakaś jutuberka.
Eugene Wigner
/ Judżin Wigner /
Ciekawiło mnie, czy z pochodzącego z Węgier fizyka, Amerykanie nie zrobili “Widżnera”. Jak słychać w tym wywiadzie z Edwardem Tellerem, raczej nie.
/ Judżin Wigner /
Ciekawiło mnie, czy z pochodzącego z Węgier fizyka, Amerykanie nie zrobili “Widżnera”. Jak słychać w tym wywiadzie z Edwardem Tellerem, raczej nie.
Hideki Yukawa
/ Hideki Jukała /
Zawsze wymawiałem nazwisko fizyka, który wprowadził do nauki mezony, jako “Jukawa”. Zostałem jednak pouczony, że po japońsku brzmiałoby to inaczej. Najlepiej to sprawdzić w tym filmie dokumentalnym.
/ Hideki Jukała /
Zawsze wymawiałem nazwisko fizyka, który wprowadził do nauki mezony, jako “Jukawa”. Zostałem jednak pouczony, że po japońsku brzmiałoby to inaczej. Najlepiej to sprawdzić w tym filmie dokumentalnym.
John Archibald Wheeler
/ Dżon Arczibald Łiler /
Wielkiego amerykańskiego teoretyka można łatwo przyswoić, przez analogię do słowa “wheel”.
/ Dżon Arczibald Łiler /
Wielkiego amerykańskiego teoretyka można łatwo przyswoić, przez analogię do słowa “wheel”.
Pieter Zeeman
/ Piter Zejman /
Noblista z Uniwersytetu w Lejdzie brzmiałby dobrze jako “Ziman” lub “Ciman”, gdyby nie był Holendrem.
/ Piter Zejman /
Noblista z Uniwersytetu w Lejdzie brzmiałby dobrze jako “Ziman” lub “Ciman”, gdyby nie był Holendrem.
Anton Zeilinger
/ Anton Caijlinga /
Obawiam się, że mój niemiecki jest zdecydowanie zbyt prymitywny, żeby poprawnie wymówić nazwisko austriackiego eksperta od splątania kwantowego. Najlepiej posłuchać jak przedstawia się sam profesor.
To byłoby na tyle. Zdaję sobie sprawę, że powyższą notkę należy traktować raczej w kategorii ciekawostki niż jakiejś instrukcji bądź poważnych rozważań lingwistycznych. W praktyce i tak większość z nas, nawet jeśli nie spolszcza nazw i nazwisk, to przyjmuje wymowę zaczerpniętą z angielskiego, która przecież nie zawsze odpowiada niemieckim, francuskim, holenderskim czy azjatyckim oryginałom. Tak czy inaczej, dla wiedzy ogólnej, chyba warto sprawdzić jak daleko odbiegamy od pełnej poprawności.
/ Anton Caijlinga /
Obawiam się, że mój niemiecki jest zdecydowanie zbyt prymitywny, żeby poprawnie wymówić nazwisko austriackiego eksperta od splątania kwantowego. Najlepiej posłuchać jak przedstawia się sam profesor.
Fritz Zwicky
/ Fric Cwiki /
W porównaniu do powyższego, nazwisko pioniera badań nad ciemną materią brzmi znacznie prościej.
/ Fric Cwiki /
W porównaniu do powyższego, nazwisko pioniera badań nad ciemną materią brzmi znacznie prościej.
To byłoby na tyle. Zdaję sobie sprawę, że powyższą notkę należy traktować raczej w kategorii ciekawostki niż jakiejś instrukcji bądź poważnych rozważań lingwistycznych. W praktyce i tak większość z nas, nawet jeśli nie spolszcza nazw i nazwisk, to przyjmuje wymowę zaczerpniętą z angielskiego, która przecież nie zawsze odpowiada niemieckim, francuskim, holenderskim czy azjatyckim oryginałom. Tak czy inaczej, dla wiedzy ogólnej, chyba warto sprawdzić jak daleko odbiegamy od pełnej poprawności.
