Komunikwanty – wrzesień 2017

Cześć i czołem. Pora na pierwszą odsłonę Komunikwantów, czyli szybkiego przeglądu najciekawszych naukowych wiadomości z ostatniego miesiąca. Dzisiaj będzie m.in. o rozdaniu Ig Nobli, nowym sukcesie eksperymentów LIGO/Virgo oraz o australijskiej konferencji Elona Muska.

Nastąpił najsilniejszy od dekady rozbłysk słoneczny

Na początku ubiegłego miesiąca, Słońcu solidnie się odbiło. Doszło do serii sporej wielkości rozbłysków słonecznych, w tym do największego od co najmniej dziesięciu lat wyrzutu cząstek i promieniowania, oznaczonego jako X9.3. Rozbłyski zaczęły docierać do Ziemi po czterech dniach, 10 września, powodując zakłócenia komunikacji radiowej oraz w nawigacji. O stanie pogody w Układzie Słonecznym, oczywiście bez przerwy informowała nas NASA oraz NOAA (Amerykańska Narodowa Służba Oceaniczna i Meteorologiczna), natomiast u mnie mogliście poznać kilka godnych uwagi faktów na temat tego typu kosmicznych zdarzeń. [ecko_fullpage_image][/ecko_fullpage_image]

Znamy już dwa układy podwójne supermasywnych czarnych dziur

Astronomowie z Rochester Institute of Technology, potwierdzili istnienie związanej grawitacyjnie pary czarnych dziur w centrum oddalonej o 400 mln lat świetlnych galaktyki spiralnej NGC 7674. Oczywiście, to że układy takich kosmicznych potworów istnieją, postulowano od bardzo dawna, lecz bezpośrednia radiowa obserwacja stanowi niemałe wydarzenie. Połączone wysiłki kilku obserwatoriów pozwoliły ustalić, że w centrum NGC 7674, znajdują się dwie supermasywne czarne dziury o łącznej masie 40 milionów razy większej od Słońca. Dla porównania, straszący w środku Drogi Mlecznej Sagittarius A*, posiada masę mniejszą od 4 milionów Słońc. [ecko_fullpage_image][/ecko_fullpage_image]

Egzoplaneta WASP-19b zawiera w atmosferze tlenek tytanu

Należąca do klasy gorących Jowiszów planeta pozasłoneczna WASP-19b, została odkryta w 2013 roku. Jednak dopiero dokonana niedawno analiza jej atmosfery, pozwoliła ustalić, że składa się ona głównie z wody, sodu i tlenku tytanu. Ostatni z tych związków pozostaje raczej rzadkością, a astronomowie pracujący przy VLT (Bardzo Dużym Teleskopie) spekulują, że może on bardzo skutecznie powstrzymywać ucieczkę ciepła. Jeśli do tego dodamy, iż WASP-19b krąży bardzo blisko swej gwiazdy, okaże się, że na powierzchni panują temperatury w okolicach 2 tys. stopni. [ecko_fullpage_image][/ecko_fullpage_image]

Polskę odwiedził James Randi i zażył „śmiertelną” dawkę preparatu homeopatycznego

Między 22 a 24 września we Wrocławiu odbył się 17. Europejski Kongres Sceptyków. Gwoździem programu był występ Jamesa Randiego, światowej ikony sceptycyzmu i racjonalnego myślenia. Randi to były iluzjonista, który poświęcił się demaskowaniu pseudonaukowców i szarlatanów. Zasłynął m.in. ufundowaniem nagrody w wysokości miliona dolarów, dla osoby, która dowiedzie posiadania zdolności paranormalnych, jak telepatia lub jasnowidzenie. Podczas pobytu w Polsce postanowił przetestować metody homeopatów – zresztą nie pierwszy raz – przez zażycie śmiertelnej dawki homeopatycznego „leku”. (Nie jestem pewny, ale oznacza to chyba ekstremalne rozcieńczenie substancji właściwej w wodzie. W końcu, według homeopatów, im mniejsze stężenie substancji, tym mocniej ona działa). Spokojnie, 89-latek przeżył i tę próbę. [ecko_fullpage_image][/ecko_fullpage_image]

Tymczasem inż. Jerzy Zięba nie otrzyma programu w TV

Skoro już jesteśmy przy szarlatanach i hochsztaplerach. W ostatnich tygodniach gruchnęła łamiąca wiadomość, że popularny znachor otrzyma własny program telewizyjny w nocnym paśmie TVN. Niemal natychmiast pojawiły się petycje żądające cofnięcia tej decyzji, ale sam zainteresowany zabrał głos i zaprzeczył tym doniesieniom. Specjalnie mnie to nie dziwi, wszakże trudno kreować się na skromnego, dobrodusznego wroga mainstreamu, jednocześnie biorąc pensję od amerykańskiej korporacji. Niepokoi jednak to, że inżynier zapowiedział „coś lepszego”. Czyżby autorski program w innej, „niezależnej” stacji? [ecko_fullpage_image][/ecko_fullpage_image]

Po 20 latach od startu, sonda Cassini spłonęła w atmosferze Saturna

Dziewiętnaście lat i jedenaście miesięcy – tyle dokładnie minęło od momentu wystrzelenia bezzałogowej sondy Cassini i próbnika Huygens z Przylądka Canaveral, do planowanego pożegnania sondy 15 września 2017. Bez najmniejszej przesady należy stwierdzić, że wyprawa Cassini-Huygens należała do najważniejszych misji w dziejach badań Układu Słonecznego. Cassini po długim locie trafił na orbitę Saturna w 2004 roku i od tamtego momentu wykonał prawie 300 okrążeń, wykonał setki tysięcy fotografii i powiedział nam o majestatycznym gazowym olbrzymie więcej, niż jakiekolwiek inne urządzenie. Kilka interesujących faktów na ten temat, przywołałem w tym tekście. [ecko_fullpage_image][/ecko_fullpage_image]

Wiek ojca ma wpływ na kondycję genetyczną dziecka, nawet większy niż wiek matki

Dość powszechnie uważa się, że wiele chorób i wad genetycznych dzieci wynika ze zbyt zaawansowanego wieku kobiet, decydujących się na ciążę. Jednak jak donosi New Scientist, wiek partnera również nie jest w tym przypadku pozbawiony znaczenia, a wręcz może okazać się istotniejszy od wieku partnerki. Badania przeprowadzone na 15 tysiącach Islandczyków wskazały, że nawet 80% nowych mutacji pochodzi od ojca. Oczywiście większa liczba mutacji może również przynieść skutki pozytywne, choć szanse na to są znacznie mniejsze. [ecko_fullpage_image][/ecko_fullpage_image]

Legendarny radioteleskop Arecibo, uległ drobnym uszkodzeniom po przejściu huraganu Maria

Dla Ameryki ostatni miesiąc był wyjątkowo trudny. Meksyk nawiedziło potężne trzęsienie ziemi, zaś Karaiby i południe USA pustoszyły huragany Irma i Maria. Na trasie żywiołu znalazło się m.in. Portoryko, w tym miejscowość Arecibo, słynąca z posiadania byłego największego radioteleskopu świata (Arecibo straciło palmę pierwszeństwa w 2016, na rzecz chińskiego radioteleskopu FAST). Według Scientific American, zdradziecka pogoda na jakiś czas odizolowała obserwatorium od świata, ale dzięki umiejscowieniu wysoko nad poziomem morza, obiekt nie został zalany. [ecko_fullpage_image][/ecko_fullpage_image]

Badacze pracujący przy eksperymencie LIGO/Virgo, po raz czwarty uchwycili ślad fal grawitacyjnych

Jak może pamiętasz, na początku 2016 roku świat obiegła informacja o wiekopomnym odkryciu: działający od 2002 roku interferometr (a właściwie interferometry) LIGO uchwycił po raz pierwszy ślad fal grawitacyjnych. Nie minęły dwa lata, a Amerykanie we współpracy z europejskimi fizykami pracującymi przy eksperymencie Virgo, powtarzają to dokonanie już czwarty raz! Jak informuje Phys.org, zdarzenie, które znów rozbujało czasoprzestrzeń, miało miejsce 1,8 mld lat świetlnych stąd. Doszło tam do zderzenia dwóch czarnych dziur, w wyniku czego powstała jedna, o masie 53 razy większej od Słońca. [ecko_fullpage_image][/ecko_fullpage_image]