KB #44: Nowe, wielkie wymieranie

Okresy wielkich wymierań gatunków są tak stare jak samo życie. Nasza planeta to śro­do­wi­sko dyna­miczne, w którym dochodzi do per­ma­nent­nych zmian. Zazwy­czaj nastę­pują one powoli, pozwa­la­jąc na dosto­so­wa­nie orga­ni­zmów do nowych warunków, ale od czasu do czasu dochodzi do kata­strof dzie­siąt­ku­ją­cych ziemską faunę i florę.

Od ponad pięciu lat uczeni z Uni­wer­sy­tetu Stan­forda, Uni­wer­sy­tetu Kali­for­nij­skiego i kilku innych placówek, dowodzą, że właśnie trwa jedno z wielkich wymierań. Macie prawo być zasko­czeni, gdyż masowe znikanie gatunków na ogół kojarzy się z glo­bal­nymi kata­kli­zmami, jak ude­rze­nie mete­orytu o średnicy kil­ku­dzie­się­ciu kilo­me­trów, rekor­dowa eks­plo­zja wulkanu czy odwró­ce­nie ziem­skiego pola magne­tycz­nego. W istocie, pięć poprzed­nich masowych wymierań – mających miejsce 65 mln, 213 mln, 250 mln, 430 mln, 370 mln lat temu – przy­pi­suje się naj­czę­ściej bez­pre­ce­den­so­wym kata­stro­fom natu­ral­nym.

Zdaniem biologów, sta­ty­styki pokazują dobitnie, że dzia­łal­ność czło­wieka nie różni się w praktyce zbytnio od naj­więk­szych klęsk w dziejach. Na pod­sta­wie ska­mie­nia­ło­ści potra­fimy osza­co­wać “zwykłe” tempo znikania gatunków oraz poja­wia­nia się nowych. Po zesta­wie­niu danych można wysunąć wniosek o wymie­ra­niu nawet pięt­na­sto­krot­nie prze­wyż­sza­ją­cym normę. Daje to naj­gor­szy wynik od 65 milionów lat, kiedy to… wymarły dino­zaury i prawie 80% innych gatunków. Aż do takiego holo­kau­stu na naturze tym razem raczej nie dojdzie, ale należy brać w rachubę wygi­nię­cie nawet 40% płazów i niemal 25% ssaków. Pamię­tajmy, że wypad­nię­cie z puli jednego orga­ni­zmu potrafi czasem zaburzyć cały eko­sys­tem, roz­po­czy­na­jąc swego rodzaju mor­der­czą reakcję łań­cu­chową. Za przykład mogą posłużyć choćby pszczoły, które na skutek dzia­ła­nia pesty­cy­dów tracą orien­ta­cję w terenie i giną coraz łatwiej.

Kwantowy budzik to seria krótkich wpisów zawierających ciekawostki i wieści ze świata nauki, które będą pojawiać się na blogu od poniedziałku do piątku, każdego ranka. Odwiedzaj, lajkuj i czytaj regularnie!