Rozróżnisz naukę od science-fiction?

Nauka gna do przodu w sposób trudny do ogarnięcia nawet dla najbardziej zdziwaczałych i samotnych geeków. Wiele wynalazków i odkryć, które jeszcze nasi ojcowie mogli widywać jedynie hollywoodzkich filmach s-f znajduje się w naszym codziennym użytku. Inne zadziwiająco szybko nabierają kształtów i prawdopodobnie już za naszego życia będziemy mogli je podziwiać.


Chcąc was trochę rozruszać, postanowiłem wymieszać odkrycia i technologie, które już stoją u naszych bram z tymi, które jak na razie nie wyszły poza fazę luźnych pomysłów. Czy będziecie potrafili samodzielnie odróżnić naukowe niesamowitości od produktów fantastyki?

sf okulary

1. Wirtualne okulary

Pewien koncern opracował wyjątkowe okulary, które nakładają hologramy na oglądaną przez nas rzeczywistość i co ważniejsze, umożliwiają wchodzenie w interakcje z tymi wirtualnymi obiektami! Oprogramowanie urządzenia rozpoznaje, gdzie użytkownik patrzy i odczytuje ruchy jego dłoni oraz palców.
Odpowiedź: Nauka. HoloLens to projekt Microsoft, który ma wejść na rynek wraz z Windowsem 10.


sf dom

2. Materiał idealny na upały

Interesujący materiał, który umożliwi chłodzenie budynków kompletnie bez potrzeby montowania klimatyzacji. Specjalna technologia ułatwia opuszczanie energii w postaci promieniowania podczerwonego, przy jednoczesnym bardzo efektywnym odbijaniu światła widzialnego (nawet 97%!) – skutecznie chroni więc przed żarem lejącym się z nieba. Rzecz nie do przecenienia, jeśli uświadomimy sobie jak duży odsetek energii wykorzystujemy dla utrzymania równowagi termicznej we współczesnych domach.
Odpowiedź: Nauka. Rzeczoną substancję opracowano niedawno na Uniwersytecie Stanforda.


sf savant

3. “Przeszczepienie” geniuszu

Ludzie od dawna poszukują sposobów na poprawę swoich zdolności umysłowych, ale przełom nastąpił niedawno. Zadowalające efekty przyniósł projekt identyfikacji szlaków neuronalnych w mózgach sawantów. Dla tych, którzy nie kojarzą: sawantyzm to rzadka przypadłość powodująca ociężałość umysłu przy jednoczesnym, nadludzkim rozwinięciu niektórych umiejętności – najczęściej pamięci. Uczeni lokalizując odpowiednie grupy neuronów u chorych, już niedługo będą mogli odsłonić ogromne pokłady pamięci u każdego człowieka i to bez ryzyka obniżenia inteligencji.
Odpowiedź: Niestety wciąż jesteśmy bardzo daleko od sztucznego powiększania możliwości naszych mózgów. Jednak, projekt BRAIN naprawdę istnieje i niewątpliwie przyniesie nam wiele, koniecznych do takiego przedsięwzięcia, informacji.


sf czasoprzest

4. Mikromanipulacja czasoprzestrzenią

Jak mówiłem w swoim niedawnym filmie, czasoprzestrzeń to realny byt ulegający falowaniu, rozciąganiu i skręcaniu. Fantastyka niemal od wieku postuluje istnienie tuneli wykorzystujących ten fakt. Co prawda do tego ciągle nam daleko, ale na jednym z uniwersytetów udało się skonstruować urządzenie w minimalnym stopniu odkształcające siatkę czasoprzestrzeni, co udokumentowano przy wykorzystaniu zegarów cezowych. Niestety aby zmiany stały się bardziej widoczne, potrzeba niewyobrażalnej ilości energii.
Odpowiedź: Czyście zgłupieli? Oczywiście gorąco kibicuję wizji ludzi jako mistrzów czasu i przestrzeni, ale minie jeszcze parę epok zanim znajdziemy odpowiednie rozwiązania.


sf choroba

5. Komputerowa diagnostyka

Uczeni są bliscy ukończenia nietypowego oprogramowania, które będzie rozpoznawać rzadkie choroby genetyczne na podstawie… wyglądu twarzy. Nie jest tajemnicą, że niektóre schorzenia – jak choćby zespół Downa – charakteryzują się zewnętrznymi objawami i właśnie ten fakt mają wykorzystywać komputery. Wynalazek nie tylko przyśpieszy proces diagnostyczny ale też niezwykle wspomoże lekarzy, ponieważ w przypadku części rozpoznawanych przez oprogramowanie dolegliwości nie istnieją jeszcze pewne testy diagnostyczne.
Odpowiedź: Nauka. Opisany program powstaje na Oxfordzie, a jeśli nic nie stanie na przeszkodzie, w przyszłości doczekamy się bliźniaczych wspomagaczy przeznaczonych również dla lekarzy rodzinnych.


sf mozdzek

6. Sztuczny móżdżek

Dwa lata temu odbyła się pierwsza udana operacja zastąpienia uszkodzonego móżdżku sztucznym. 29-letni Amerykanin doznał poważnego uszkodzenia mechanicznego (czyt. oberwał w łeb) wskutek czego doznał nie tylko zespołu móżdżkowego (ataksja, oczopląs, niedoczynność tarczycy) ale również bezpośrednio zagrażającego życiu krwiaka. Pacjent żyje i ma się dobrze, a syntetyczny móżdżek jest prawdopodobnie pierwszym krokiem na drodze do kompleksowego zastępowania uszkodzonych części mózgu sztucznymi zamiennikami.
Odpowiedź: Naukowcy z Tel Awiwu rzeczywiście przeszczepili prototypowy sztuczny móżdżek, tyle, że… szczurzy.


sf akcelerator

7. Dowód na teorię strun

Miały już miejsce pierwsze próby nowego typu akceleratora cząstek elementarnych, rozpędzający protony i elektrony nie przez pole magnetyczne (jak ma to miejsce m.in. w LHC) a dzięki użyciu laserów. Dlaczego to takie istotne? Konstruktorzy przekonują, że zastosowanie tej technologii może jeszcze w tej dekadzie pomóc w zweryfikowaniu teorii strun! Przypominam: entuzjaści ekstrawaganckiej koncepcji uważają, że materia w najmniejszej skali zbudowana jest z kosmyków energii niewiele większych od wielkości Plancka (10^-31 metra). Akcelerator o wielkości  choćby połowy Wielkiego Zderzacza Hadronów, z użyciem nowej technologii, powinien wyodrębnić upragnione struny.
Odpowiedź: Absolutnie nie. Rzeczywiście Lawrence Berkeley National Lab pracują nad plazmowym akceleratorem BELLA, ale nijak ma się to do weryfikacji teorii strun. Notabene, największą bolączką strunowców pozostaje właśnie brak pomysłu na jej eksperymentalną weryfikację.


sf egzoplaneta

8. Zdjęcie egzoplanety

Dobra wiadomość dla wiecznych malkontentów, narzekających na niepewność pośrednich dowodów w nauce. Nasze teleskopy pozwoliły bam wreszcie dojrzeć pierwsze planety pozasłoneczne. Obiekty te odkrywamy już od dwóch dekad, lecz do tej pory przypuszczenia astronomów oparte były na podstawie bądź to zmian jasności gwiazdy bądź jej grawitacyjnych odchyleń. Tym razem możemy pochwalić się fotografiami układów planetarnych oddalonych o grube biliony kilometrów.
Odpowiedź: Nauka. Przy okazji wpisu o 7 interesujących gwiazdach, wspominałem już o egzoplanecie Folmahaut B, a do tego możemy jeszcze dorzucić oddaloną o 300 lat świetlnych GJ 504b.


sf alfa

9. Napęd międzygwiezdny

Inżynierowie NASA skonstruowali już prototyp pierwszego funkcjonalnego napędu wykorzystującego energię termojądrową. Stopniowo rozpędzana rakieta miałaby docelowo uzyskać prędkość 12% prędkości światła (ok. 36 tys. km/s) dzięki regularnym drobnym eksplozjom. Jak łatwo się domyśleć, wielu uczonych już snuje plany wysłania pierwszej bezzałogowej misji w stronę jednej z najbliższych gwiazd, choćby układu potrójnego Alfa Centauri. Jeżeli napęd będzie działał zgodnie z oczekiwaniami, to podróż nie zajmie tysięcy lat – co miałoby miejsce przy okazji standardowych silników – lecz zaledwie kilkadziesiąt!
Odpowiedź: Niestety to tylko kalka luźnych pomysłów typu projekt Dedal czy projekt Longshot, które jak na razie są bardzo dalekie od realizacji.

sf lisc

10. Sztuczny liść

Nie chodzi tu oczywiście o plastikowego tulipana z bazaru lecz syntetyczny, w pełni funkcjonalny liść. Funkcjonalny, to jest taki, który naśladuje jedno z najważniejszych osiągnięć ewolucji – proces fotosyntezy. Różnica jest taka, że laboratoryjny liść zamiast glukozy, podstawowego pokarmu roślin, produkuje wodór. Opracowaną płytkę wystarczy więc wrzucić do wody i oświetlić aby zaczęła ona emitować tlen i wodór. Co ciekawe efektywność syntetycznego liścia jest kilkukrotnie większa niż tego stworzonego przez matkę naturę.
Odpowiedź: Nauka. Sukcesem pochwalili się niedawno naukowcy pracujący pod kierownictwem prof. Daniela Nocery w Harvardzie.



Przyznać się bez bicia: odpowiednio doceniliście współczesną naukę? A może przeceniliście? =)


podpis-czarny
Total
0
Shares
Zobacz też
Ciekawostki naukowe
Czytaj dalej

42 AstroCiekawostki cz.3

Nie macie zajęcia na dzisiejsze popołudnie? Zapraszam więc do niezwykłego świata nauki, pełnego anegdot, humoru i fenomenów, które…